Każdy pacjent niezależnie od tego, czy zasięga jedynie konsultacji lekarskiej, czy też korzysta z bardziej zaawansowanych form pomocy, liczy na fachową opiekę, zgodną z obecnym stanem wiedzy medycznej. Co jednak w sytuacji, gdy pomoc lekarska została udzielona wadliwie, a konsekwencją tej wadliwości jest pogorszenie się stanu zdrowia pacjenta, wydłużenie procesu leczenia lub wystąpienie trwałego uszczerbku na zdrowiu?
Kwestię odpowiedzialności za błędy w sztuce lekarskiej reguluje ustawa z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku praw pacjenta. Wspomniany akt prawny prowadza pojęcie tzw. zdarzenia medycznego czyli zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta wskutek:
1) błędnej diagnozy,
2) niewłaściwego leczenia, w tym operacyjnego,
3) zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.
Przy czym warto pamiętać, że niewłaściwe leczenie obejmuje również wszelkie formy zaniechania przeprowadzenia niezbędnych badań, zabiegów itd. Dla przyjęcia, że mamy do czynienia w konkretnej sprawie ze zdarzeniem medycznym niezbędne jest zatem wykazanie, że między działaniem bądź zaniechaniem lekarza, a pogorszeniem się stanu zdrowia pacjenta, wydłużeniem leczenia bądź wystąpieniem trwałego uszczerbku na zdrowiu występuje związek przyczynowo – skutkowy. W tym zakresie, przed podjęciem stosownych kroków prawnych, warto skonsultować swój przypadek z niezależnym specjalistą z zakresu medycyny, który pozwoli poszkodowanemu na ocenę zasadności ewentualnego roszczenia zarówno w przypadku postępowania przed komisją, jak i wszczęcia procedury cywilnej. W przypadku poniesienia przez poszkodowanego kosztów ewentualnej ekspertyzy, taki koszt z dużą dozą prawdopodobieństwa może zostać uznany za jeden ze składników należnego odszkodowania i może podlegać zwrotowi przez podmiot odpowiedzialny.
Ustawodawca stara się ułatwiać poszkodowanym dochodzenie roszczeń wynikających z błędów w sztuce lekarskiej poprzez wprowadzenie wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych, które urzędują w siedzibach urzędów wojewódzkich w całym kraju. Warto zainteresować się procedurą przewidzianą w ustawie o prawach pacjenta, ponieważ zawiera ona szereg udogodnień dla poszkodowanego względem tradycyjnego postępowania sądowego. Są to przede wszystkim zdecydowanie niższe koszty oraz możliwość uzyskania świadczenia zdecydowanie szybciej, niż ma to miejsce w przypadku postępowania sądowego. Dodatkowo, złożenie wniosku, w wyniku którego komisja wydała orzeczenie o zdarzeniu medycznym, przerywa bieg przedawnienia, w związku z czym, decydując się na postępowanie przed komisją poszkodowany nie ma obaw, że w międzyczasie upłyną terminy przedawnienia dla roszczeń cywilnoprawnych przeciwko podmiotowi leczniczemu.
Wielu poszkodowanych nie zdaje sobie jednak sprawy z istnienia wspomnianej instytucji lub dowiaduje się o nich wtedy, gdy jest już za późno na wystąpienie ze stosownym wnioskiem. Należy bowiem podkreślić, że zgodnie z art. 67c ust. 2 ustawy o prawach pacjenta, wniosek do wojewódzkiej komisji można złożyć w terminie jednego roku od dnia, w którym podmiot składający wniosek dowiedział się o zakażeniu, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo nastąpiła śmierć pacjenta, lecz nie dłużej niż 3 lata od dnia w którym nastąpiło zdarzenie medyczne wyrządzające szkodę.
Termin roczny wydaje się na pozór terminem długim, jednak biorąc pod uwagę niejednokrotnie trudne położenie osób poszkodowanych wskutek błędów medycznych, skupienie na postępowaniu karnym przeciwko sprawcy błędu, a także stosunkowo niskiej świadomości w zakresie ustawodawstwa poświęconego ochronie praw pacjenta, okazuje się on zbyt krótki dla wielu poszkodowanych. Należy jednak pamiętać, że upływ powyższego terminu nie wyklucza podjęcia skutecznej ochrony swoich praw przed sądem cywilnym do czasu upływu okresu przedawnienia dla danego rodzaju roszczeń przewidzianego w kodeksie cywilnym.
Adwokat
Michał Pawłowski
